Lễ hội Đền Hùng, Phú Thọ là một lễ hội quốc gia để tưởng nhớ các vua Hùng đã có công dựng nước. Phong tục giỗ tổ Hùng Vương đã trở thành truyền thống văn hoá lâu đời ở nước ta. Đó là ngày lễ linh thiêng và cao cả trong tâm thức dân gian Việt Nam. Vì thế mà lễ hội được tổ chức long trọng hàng năm với nghi thức đại lễ quốc gia, với sự hành hương “trở về cội nguồn dân tộc” của hàng chực vạn người từ khắp các nơi trong nước và kiều bào sống ở nước ngoài..
Toàn cảnh lễ hội đền Hùng, Phú Thọ
Du lịch lễ hội đền Hùng kéo dài từ mùng 8 đến ngày 11 tháng 3 âm lịch, trong đó mùng 10 là chính hội. Cũng như mọi lễ hội khác ở đồng bằng Bắc Bộ, ở lễ hội gồm có 2 phần : Phần lễ và phần hội.
Lễ hội đền Hùng Phú Thọ
Phần tế lễ được cử hành rất trọng thể mang tính quốc lễ. Lễ vật dâng cúng là “lễ tam sinh” (1 lợn, 1 dê và 1 bò), bánh chưng, bánh dày và xôi nhiều màu, nhạc khí là trống đồng cổ. Sau khi một hồi trống đồng vang lên, các vị chức sắc vào tế lễ dưới sự điều khiển của chủ lễ. Tiếp theo đến các cụ bô lão của làng xã sở tại quanh đền Hùng vào tế lễ. Sau cùng là nhân dân và du khách hành hương du lịch đền Hùng vào tế lễ trong các đền thờ, tưởng niệm các vua Hùng.
Sau phần lễ là đến phần hội, năm nào cũng tổ chức cuộc thi kiệu của các làng xung quanh. Với sự xuất hiện của các đám rước linh đình mà không khí lễ hội trở nên tưng bừng náo nhiệt hơn. Các cỗ kiệu của các làng phải tập trung trước vài ngày thì mới kịp cuộc thi. Cỗ kiệu nào đoạt giải nhất thì đến kỳ hội sang năm được thay mặt các cỗ kiệu còn lại, rước lên đền Thượng để triều đình cử hành quốc lễ và đó là niềm tự hào, vinh dự lớn lao của dân làng ấy. Bởi họ cho rằng, đã được các vua Hùng cùng các vị thần linh phù hộ cho nhiều may mắn, nhân khang, vật thịnh… Tuy nhiên, để có được đám rước các cỗ kiệu đẹp lộng lẫy phải chuẩn bị rất công phu và chu đáo từ trước. Những khó khăn vất vả của dân làng đã thôi thúc họ vượt qua được để đến với cái linh thiêng cao thượng và hướng về Tổ tiên giống nòi. Đó là đời sống tâm linh của dân chúng, được biểu hiện rõ nét qua một hình thức sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng dân gian cổ truyền mang tính cộng cảm với cộng mệnh sâu sắc. Sinh hoạt văn hóa dân gian này đã thành nhu cầu không thể thiếu được đối với các cộng đồng làng xã cư trú quanh đền Hùng.
Rước kiệu trong lễ hội đền Hùng
Mỗi một đám rước kiệu có 3 cỗ kiệu đi liền nhau, đều được sơn son thiếp vàng, chạm trổ rất tinh xảo. Sự bày biện trang trí trên cỗ kiệu cũng rất khéo léo và đẹp mắt. Cỗ kiệu đi đầu bày hương hoa, đèn nhang, trầu cau, chóe nước và bầu rượu. Cỗ kiệu thứ 2 có đặt hương án, bài vị của Thánh, có lọng và quạt cho với nhiều sắc màu trang hoàng tôn nghiêm. Cỗ thứ 3 rước bánh chưng và bánh dày, 1 cái thủ lợn luộc để nguyên, đi sau 3 cỗ kiệu này là các vị quan chức và bô lão trong làng. Các vị chức sắc thì mặc áo thụng theo kiểu các bá quan triều đình, còn các cụ bô lão cũng mặc áo thụng đỏ, hoặc mặc quần trắng, áo the, đầu đội khăn xếp.
Du lịch lễ hội đền Hùng – Du lịch văn hóa
Trong hội đền Hùng, nhân ngày giỗ Tổ có tiến hành nghi lễ hát thờ (tục gọi là hát Xoan) – một lễ thức rất quan trọng và độc đáo. Dân gian truyền rằng hát Xoan xưa kia gọi là hát Xuân và có từ thời Hùng Vương và được lưu truyền rộng rãi trong dân cư của các làng xã quanh vùng. Điệu múa hát Xoan này được nhiều người ưa thích, đặc biệt là bà Lan Xuân, vợ của vua Lý Thần Tông. Bà đã cảm nhận được âm hưởng dân ca đặc biệt và độc đáo của nó, nên bà đã cho sưu tầm và cải biên thành điệu hát thờ tại một số đền, đình làng thờ các vua Hùng.
Mở đầu, ông trùm phường Xoan Kim Đức – phường nổi tiếng – cùng chủ tế đứng trước hương án hát chúc bằng bài khấn nguyện. Sau đó là một kép trẻ đeo trống nhỏ trước ngực ra làm trò giáo trống, giáo pháo. Tiếp theo, bốn cô đao ra hát thơ nhang và dâng hương bằng giọng hát lề lối. Rồi đến những bài ca ngợi thánh thần kết thúc phần nghi lễ của Xoan.
Ở đền Hạ có hát ca trù (gọi là hát nhà tơ, hát ả đào) Đây cũng là loại hát thờ trước cửa đinh, mừng dâng thành trong dịp hội làng, do phường hát Do Nghĩa trình diễn.
Ngoài sân đền Hạ, ở nơi thoáng đãng có đu tiên. Mỗi bàn đu có hai cô tiên (cô gái Mường trẻ mặc đẹp) ngồi. Đu quay được là do các cô luân phiên lấy chân đạp đất. Đu tiên là trò chơi đẹp mắt, nhịp nhàng của phụ nữ. Xung quanh khu vực dưới chân núi Hùng là các trò diễn và trò chơi dân gian cổ truyền, diễn ra rất sôi động, được nhiều người tham dự như trò chơi ném côn, chơi đu, đầu vật, chọi gà,… Những trò đánh cờ người và tổ tôm điếm được các cụ cao niên tâm đắc. Còn các đám trai gái tụm năm, tụm ba trên các đồi đó trổ tài hát ví, hát trống quân hoặc hát đối đáp giao duyên…Tối đến có tổ chức hát chèo, hát tuồng ở các bãi rộng ngay cửa đền Hạ hoặc đền Giếng…
Lễ hội đền Hùng có nhiều hoạt động đặc sắc
Lễ hội Đền Hùng Phú Thọ là phong tục đẹp trong truyền thống của người dân đất Việt. Và từ rất lâu đời trong tâm thức dân gian, vùng đất Tổ đã trở thành “Thánh địa linh thiêng” của cả nước, nơi phát nguyên nguồn gốc dân tộc. Trải qua bao thời đại lịch sử tuy có lúc thịnh, lúc suy nhưng lễ hội vẫn được tổ chức. Điều này đã thể hiện rõ bản lĩnh phi thường và nền văn hiến rực rỡ, đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam. Người dân hành hương về đất Tổ không hề có sự phân biệt tôn giáo, chỉ cần là người Việt Nam thì trong tâm khảm họ đều có quyền tự hào là con cháu muôn đời của vua Hùng. Bởi vậy, hễ ai là người Việt Nam nếu có sẵn tâm thành và lòng ham muốn hành hương du lịch đền Hùng về đất Tổ thì tự mình có thể thực hiện ước nguyện chính đáng đó một cách dễ dàng và thuận tiện.
Hội đền Hùng hay giỗ tổ Hùng Vương là ngày hội quần tụ, ca ngợi sự hưng thịnh của nòi giống, là biểu tượng của tinh thần cộng đồng. Người đến hội mang theo lòng ngưỡng mộ sâu đậm về quê cha đất tổ, một tín ngưỡng đã ăn sâu vào tâm thức người Việt Nam cho dù họ sống ở bất cứ phương trời nào.
Kinh nghiệm đi lễ Đền Hùng ở Phú Thọ:
Giỗ tổ Hùng Vương năm 2018 sắp đến gần. Kinh nghiệm đi du lịch, nghỉ lễ tại đền Hùng – Phú Thọ dưới đây sẽ là cẩm nang du lịch vô cùng hữu ích cho những người muốn dành khoảng thời gian nghỉ lễ Giỗ tổ Hùng Vương 2018 cho gia đình, người thân. Đền Hùng là tên gọi khái quát quần thể đền chùa thờ phụng các Vua Hùng, lễ hội Đền Hùng được tổ chức tại địa điểm đó hàng năm vào ngày 10 tháng 3 âm lịch. Trong bài viết dưới đây xin được chia sẻ cho các bạn một số kinh nghiệm du lịch đền Hùng để các bạn cùng tham khảo.
Đền Hùng – khu di tích trên nằm toạ lạc trên núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, huyện Lâm Thao thuộc tỉnh Phú Thọ. Đền được xây dựng từ thế kỷ thứ XV, tương truyền nơi đây người con trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ lên làm vua lấy hiệu Hùng Vương, đặt tên nước là Văn Lang. Khu di tích này hang năm thu hút rất nhiều khách du lịch từ khắp nơi trong cả nước tới thăm.
1. Đường đến đền Hùng, Phú Thọ
Di chuyển tới Phú Thọ
- Ô tô: Từ Hà Nội, bạn tới bến Mỹ Đình bắt xe đi Phú Thọ. Giá một vé dao động 50.000 – 70.000 đồng.
- Tàu: Các chuyến tàu hỏa xuất phát từ ga Hà Nội có giá 40.000 – 180.000 một vé tùy loại ghế. Ba ga xuống Phú Thọ là Việt Trì, Thủ Đức và Tiên Kiên.
- Xe máy: Từ Hà Nội, bạn đi theo Đại lộ Thăng Long, thị xã Sơn Tây, cầu Trung Hà, Phú Thọ.
Di chuyển tại Phú Thọ
Dịch vụ thuê xe chưa có nên bạn có thể gửi xe máy theo tàu hoặc đi taxi. Lưu ý khi gửi xe máy là phải rút hết xăng, tháo gương và bọc các phần dễ xước như yếm, đèn, đầu xe.
2. Thời điểm nên đến đền Hùng
Bạn có thể tới Phú Thọ vào bất cứ mùa nào trong năm nhưng thời điểm nhộn nhịp nhất là dịp lễ hội đền Hùng 10/3 âm lịch. Tuy vậy, du khách cả nước đổ về rất đông, phòng nghỉ có thể bị hết nên bạn cần lưu ý.
3. Các địa điểm thăm quan ở đền Hùng
Đền Hùng là khu di tích nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, thôn Cổ Tích, xã Hy Cương, cách trung tâm thành phố Việt Trì khoảng 9 km.
Tới đây, du khách có thể ghé qua đền Hạ là nơi Quốc Mẫu Âu Cơ hạ sinh trăm trứng.
Đền Trung là vị trí các vua Hùng bàn việc nước trong khi đền Thượng thường tổ chức nghi lễ tế trời, thờ thần lúa… Ngoài ra, một địa điểm cũng đáng chú ý là Giếng Ngọc, nơi công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa hàng ngày chải tóc.
Lưu ý khi thăm đền Hùng: Các loại giày, dép đế bệt sẽ thuận tiện hơn cho việc di chuyển. Kem chống muỗi, thuốc trị côn trùng cũng là vật dụng cần mang.
Sau khi kết thúc hành trình này, một số điểm du lịch hấp dẫn khác dưới đây tiếp tục để bạn tham khảo:
- Hang Lạng: nằm tại huyện Thanh Sơn, có kích thước lớn và dài nhất trong các hang động thạch nhũ ở xã Xuân Sơn. Một số khu vực còn có vòm hang cao với những thạch nhũ nhiều hình thù đẹp, lạ mắt.
- Vườn quốc gia Xuân Sơn: nằm tại huyện Thanh Sơn có diện tích lên tới 18.369 ha. Nơi đây nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ, tự nhiên, hệ sinh thái phong phú và đa dạng. Du khách có thể tận mắt chiêm ngưỡng khu rừng chò trỉ đẹp nhất miền bắc và một số loài thực vật số lượng lớn như cây rau sắng, dẻ, mộc lan,…
- Đầm Ao Châu: có diện tích khoảng 2 km2 mặt nước, gồm 100 hòn đảo lớn nhỏ nằm tại huyện Hạ Hòa. Nơi đây có hệ động thực vật phong phú và mặt nước luôn trong xanh, tĩnh lặng.
- Suối Tiên: tập trung hơn 10 thác nước lớn, nhỏ và những bãi đá cuội đầy màu sắc. Nơi này là sự lựa chọn của nhiều du khách khi tới huyện Hạ Hòa.
4. Lễ hội đền Hùng
Lễ hội Đền Hùng được tổ chức vào ngày mùng 10 tháng ba âm lịch hàng năm. Đây là một trong những lễ hội lớn của nước ta thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc Việt Nam. Du lịch Đền Hùng quý khách sẽ được xem lễ rước kiệu và nghi lễ dâng lễ vật lên các Vua Hùng. Dẫn đầu là đội múa sư tử, tiếp đến là đoàn rước Quốc kỳ và cờ hội, đoàn người rước biểu dấu và bát bửu, đánh chiêng, trống, đội bát âm múa sinh tiền, rước tàn lọng và đội kiệu.
Ngoài ra quý khách còn được xem nhiều trò chơi dân gian đặc sắc như cuộc thi đấu vật, kéo co, bơi trải và xem cuộc thi dân ca văn nghệ đặc sắc của Phú Thọ là hát xoan (hát ghẹo).
5. Đặc sản đền Hùng
Đặc sản của mảnh đất trung du này chủ yếu là các món ăn dân dã như thịt chua, bánh tai, tằm cọ, cơm nắm lá cọ, cọ ỏm chấm mắm và canh cá rau sắn. Bạn có thể thưởng thức ở bất cứ nhà hàng nào trên đường đi.
=>> Xem thêm:
Đi lễ chùa Hương cần chuẩn bị những gì?
Cách sắm lễ đi chùa Hương cần biết.