Phật Giáo Đại Thừa cùng với hệ thống tượng Phật khi du nhập tới Việt Nam, được gọi với tên là Phật Bắc tông dựa theo khu vực địa lí. Trong số vô số các vị Phật này, Phật Thích Ca Mâu Ni ở thế giới hiện tại, Phật Di Lặc ở thế giới tương lai, Đức Phật Nhiên Đăng ở thế giới quá khứ, Phật A Di Đà ở Tây phương, Phật Dược Sư ở Đông phương và Ngàn Phật ở trong thế giới hiện tại,.. Mỗi vị Phật, Bồ Tát đều có hình dáng, đặc điểm riêng biệt, nhưng tự chung lại có 1 sự thống nhất. Làm sao để nhận biết hình tượng Phật, Bồ Tát, La Hán trong chùa Bắc tông?
Lịch sử hình thành Phật giáo Bắc tông
Phật giáo Đại thừa, một trong hai nhánh chính hiện có của Phật giáo và là một thuật ngữ để phân loại các triết lý và thực hành Phật giáo. Tư tưởng tôn giáo này đã bổ sung thêm nhiều triết lý và giáo lý. Trong khi ban đầu, đây chỉ là nhánh rất nhỏ ở Ấn Độ. Truyền thống Đại thừa là truyền thống chính lớn nhất của Phật giáo còn tồn tại ngày nay. Theo nghiên cứu năm 2010, có 53% tín đồ tin theo Đại thừa, so với 36% của Phật giáo Nguyên thủy và 6% của Kim Cương. Nền tư tưởng này du nhập vào Việt Nam từ rất sớm và có ảnh hưởng mạnh mẽ tới văn hóa, tín ngưỡng khu vực phía Bắc. Cũng bởi vậy cái tên Phật giáo bắc tông ra đời.
Trong lịch sử, Phật giáo Đại thừa truyền từ Ấn Độ sang nhiều nước Nam Á, Đông Á và Đông Nam Á. Tại đây có sự hòa trộn với Đạo giáo và Nho giáo ở Trung Quốc. Sau này lan rộng và ảnh hưởng đến Đài Loan, Mông Cổ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Nepal và Bhutan. Phật giáo Bắc tông cũng truyền bá sang các nước châu Á khác như Indonesia , Malaysia , Thái Lan , Campuchia , Lào và các quốc gia Trung Á khác. Tuy nhiên sau này bị thay thế bởi Phật giáo Nguyên thủy, Hồi giáo hoặc các tôn giáo khác.
Phật giáo Đại Thừa từ sớm đã du nhập và có ảnh hưởng mạnh mẽ tới các khu vực tại Châu Á
Các trung tâm học thuật Phật giáo Bắc tông lớn như Nalanda phát triển mạnh trong thời kỳ sau của Phật giáo ở Ấn Độ, giữa thế kỷ VII và XII. Các nhánh chính của Phật giáo Đại thừa ngày nay bao gồm Phật giáo Chân ngôn, Phật giáo Hàn Quốc , Thiền Nhật Bản , Phật giáo Tịnh độ , Phật giáo Nichiren và Phật giáo Việt Nam. Tôn giáo này cũng có thể bao gồm các triết lí Kim Cương thừa của Thiên Thai, Tendai, Phật giáo Shingon và Phật giáo Tây Tạng.
Các bản kinh Đại thừa sớm nhất, như Kinh Pháp Hoa , thường sử dụng thuật ngữ Mahāyāna (Đại thừa) như một từ đồng nghĩa với Bodhivayāna (Tiểu thừa). Phong trào Phật giáo Đại thừa vẫn còn khá nhỏ cho đến khi được thành lập vào thế kỷ thứ V. Cũng có giả thiết, vào thế kỷ thứ 4 và thứ 5 sau CN, bằng chứng qua các bản vẽ cho thấy có một số hỗ trợ Hoàng gia tại vương quốc Shan shan cũng như ở Bamiyan và Mathura. Tuy nhiên, ngay cả sau thế kỷ thứ V, những người thỉnh kinh Trung Quốc, như Pháp Hiển, Nghĩa Tịnh, và Huyền Trang đã đi đến Ấn Độ, đã mô tả các tu viện mà họ cho là thuộc phái Đại thừa.
Nhận biết hình tượng Phật, Bồ Tát và các vị La Hán
Sau khi Phật giáo du nhập vào Trung Quốc, đã hình thành 3 trường phái: Phật giáo Đại thừa, Phật giáo Nguyên thủy và Phật giáo Tây Tạng. Tượng Phật của các trường phái khác nhau có phong cách và dáng vẻ khác nhau.
Kể từ các triều đại Ngụy, Nam và Bắc triều (220-589 sau Công nguyên), nghệ thuật Phật giáo ở Trung Quốc đã hòa nhập với văn hóa truyền thống Trung Quốc. Các bức tượng Phật không ngừng hòa trộn với nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc cổ đại. Sau đó dần dần hình thành một hệ thống nghệ thuật mang đặc sắc Trung Quốc.
Có nhiều chất liệu để tạo nên các tác phẩm điêu khắc Phật giáo Trung Quốc, bao gồm tượng gỗ, sa thạch, gốm, hay tượng đồng. Các kỹ thuật phổ biến nhất bao gồm đúc, chạm khắc, đúc và nung gốm.
Nhận biết hình tượng Phật
Như đã nói ở trên, Phật giáo Đại thừa thờ phụng hàng ngàn các vị Phật, Bồ Tát hay La Hán. Trong đó, hình tượng của các vị Phật, dù có những điểm khác nhau, nhưng hình dáng, biểu hiện đều có điểm thống nhất. Sự khác biệt của Phật nằm ở các dấu tay khác nhau. Đôi khi là đối tượng giáo lý, tư thế ngồi và quần áo, bối cảnh và ghế ngồi hoa sen. Tướng mạo và biểu hiện của chư Phật là trang nghiêm, tĩnh lặng, cao siêu và hoàn hảo.
Lấy 1 ví dụ cơ bản, hình tượng Phật Thích Ca Mâu Ni thường thể hiện gần như đầy đủ 32 tướng tốt của nhà Phật. Ngài thường ngồi kiết già trên tọa sen, tay bắt ấn, mắt hơi hé mở nhìn xuống dưới, miệng mỉnh cười, khuôn mặt từ bi. Hay tượng Phật Di Lặc ngày nay thường được xây dựng với dáng người to lớn, bụng phệ, mặt cười to vui vẻ, đầu trọc rất đặc biệt.
Hình tượng các vị Phật thường mang các đặc điểm 32 tướng tốt, 80 vẻ đẹp
Nhận biết hình tượng Bồ Tát
Các vị Bồ Tát có thể được chia thành hai loại. Đầu tiên là các vị Bồ tát tham dự, chẳng hạn như Ngài A Nan bên cạnh Đức Phật Thích Ca. Ngài Quán Thế Âm Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát bên cạnh Đức Phật A Di Đà. Bồ Tát Quan Âm có hàng rất nhiều hình tượng khác nhau, như Phật Bà Quan Âm, Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn, Thập nhất diện Quan Âm,.. Loại thứ hai bao gồm các vị Bồ Tát được vẽ bên cạnh tượng Phật, như Bồ tát hiện hoa, Bồ tát hiện hương, Bồ tát nhạc…
Trang phục của các vị Bồ Tát giống như các vị Phật. Điểm khác biệt là Phật thường có tóc xoắn ốc với đỉnh nhô trên đầu, còn Bồ Tát thì không có. Khuôn mặt Phật tròn như mặt trăng còn mặt Bồ tát thì hình bầu dục như trứng ngỗng. Các vị Đức Phật mặc trang phục đơn giản, với áo cà sa quanh thân và để hở vai phải. Bồ Tát thì mặc quần áo lộng lẫy và trang trọng hơn nhiều. Thường là đeo tràng hoa thiên đàng trên đầu, vòng cổ bằng ngọc trai và ngọc bích quanh cổ, vòng bài giảng trên tay và vải bay lơ lửng trong không trung.
Tượng Bồ Tát thường có trang phục cầu kì hơn, có thêm trang sức và pháp bảo để nhận diện
Bồ Tát có ngoại hình và y phục gần giống nhau, để phân biệt mỗi người, ta có thể dựa vào thủ ấn và các pháp bảo. Ví dụ, tượng Bồ Tát Quan Âm thường cầm một cành dương liễu và bình Cam lộ trong tay, Đại Thế Chí Bồ Tát sẽ cầm một bông hoa sen trong tay. Pháp bảo kinh Phật hay bản chép kinh trong tay Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát, ngọc trai Muni và Tích trượng được Địa Tạng Vương Bồ Tát cầm trên tay…
Hình tượng La Hán
La Hán rất phổ biến trong hội họa và điêu khắc Phật giáo Trung Quốc với khoảng 3 loại. Loại thứ nhất bao gồm các vị La Hán theo nhóm, như Năm trăm vị La Hán. Loại thứ hai bao gồm các vị La Hán riêng biệt được lựa chọn từ Mười Đại Đệ Tử hoặc Mười Sáu Vị Đại La Hán được mô tả trong Kinh Phật. Loại thứ ba bao gồm các vị sư đắc đạo cũng được gọi là các vị La Hán.
Những vị La Hán dù là thuần phục rồng hay hổ, dù sống chung hang với rắn hay là hàng xóm của hổ và báo, đều thể hiện một tấm lòng nhân từ, điềm đạm và tài giỏi. Các tượng La Hán có thể trông xấu xí hoặc giận dữ nhưng vẫn sở hữu vẻ đẹp nội tại của sự tĩnh lặng, nhân từ và trang nghiêm, thể hiện sức mạnh của Đức tin, sự bình tĩnh và trí tuệ.
Hình tượng Phật, Bồ Tát hay các vị La Hán trong chùa Bắc tông rất đa dạng và nổi bật
Bảo Long là đơn vị uy tín chuyên chế tác và đúc tượng Phật bằng đồng. Ngoài ra, chúng tôi cón rất nhiều đồ đồng khác như tranh đồng, tượng đồng, đồ thờ cúng… Để được tư vấn tốt nhất, quý khách liên hẹ ngay theo Hotline: 0984.888.889.